NHỮNG THÔNG TIN CẦN BIẾT VỀ XÉT NGHIỆM FERRITIN
Nếu bác sỹ nghi ngờ bạn đang thiếu sắt hoặc đang dư thừa sắt trong cơ thể thì có thể chỉ định xét nghiệm định lượng ferritin huyết thanh.
Xét nghiệm này cho phép đánh giá kho sắt dự trữ trong cơ thể, cung cấp
cho bác sỹ “bức tranh” tổng quát về hàm lượng sắt trong cơ thể của bạn.
Ferritin là gì?
Ferritin là một loại
protein dự trữ sắt ở bên trong. Khi cơ thể cần đến sắt để tham gia quá
trình chuyển hóa và tổng hợp, sắt sẽ được giải phóng ra từ ferritin.
Ferritin tồn tại chủ yếu bên trong tế bào gan và tế bào miễn dịch, chỉ
một số ít lưu hành trong máu. Theo Mayo Medical Laboratories, ferritin
chứa khoảng 20% tổng lượng sắt của cơ thể.
Ferritin ở bên trong tế bào của cơ thể,
cho đến khi cơ thể cần sắt để tham gia quá trình tạo hồng cầu. Khi đó,
cơ thể sẽ phát ra các tín hiệu để tế bào giải phóng ferritin ra ngoài.
Sau đó, ferritin được gắn với một chất khác, gọi là transferrin.
Transferrin là một loại protein gắn với ferritin, để vận chuyển ferritin
tới nơi sản xuất hồng cầu. Bạn cứ tưởng tượng transferrin giống như một
chiếc taxi chuyên dụng để vận chuyển sắt.
Cả sắt và ferritin đều rất quan trọng đối với cơ thể. Nếu ferritin giảm thì hàm lượng sắt trong cơ thể cũng mau chóng giảm theo.
Mục đích của xét nghiệm ferritin huyết thanh
Xét nghiệm ferritin huyết thanh giúp
đánh giá tổng lượng sắt dự trữ trong cơ thể, từ đó bác sỹ có thể biết
được nồng độ ferritin trong máu là đủ, thiếu hay dư thừa. Càng nhiều
ferritin trong máu, cơ thể càng dự trữ được nhiều sắt hơn.
Khi nào thì bạn cần phải xét nghiệm ferritin huyết thanh?
Bác sỹ sẽ chỉ định xét nghiệm ferritin huyết thanh nếu bạn có các triệu chứng của tình trạng giảm ferritin huyết thanh máu sau:
- Mệt mỏi không rõ nguyên nhân
- Chóng mặt
- Đau đầu dai dẳng
- Suy nhược cơ thể
- Ù tai
- Cáu gắt
- Đau chân
- Khó thở
Bác sỹ cũng có thể chỉ định xét nghiệm ferritin huyết thanh khi bạn có các triệu chứng của tình trạng dư thừa ferritin, bao gồm:
- Đau bụng
- Nhịp tim nhanh hoặc đau ngực
- Suy nhược cơ thể
- Đau các khớp
- Mệt mỏi không rõ nguyên nhân
Nồng độ ferritin tăng lên có thể gây tổn
thương các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là gan, lách. Xét nghiệm cũng
có thể sử dụng để đánh giá sức khỏe tổng thể, nhất là theo dõi sự thay
đổi nồng độ sắt trong cơ thể, như thiếu hoặc dư thừa sắt trong máu.
Xét nghiệm được thực hiện như thế nào?
Để thực hiện xét nghiệm, bạn cần nhịn ăn
ít nhất 12 tiếng trước khi lấy máu. Theo American Association for
Clinical Chemistry (AACC), xét nghiệm ferritin huyết thanh sẽ cho kết
quả chính xác hơn khi thực hiện vào buổi sáng sau khi nhịn ăn trong một
khoảng thời gian.
Vị trí lấy máu thường là tĩnh mạch khuỷu
tay hoặc mu bàn tay. Bạn sẽ được cuốn một dải dây chun giãn (dây garo)
phía trên vị trí lấy máu 5-10 cm, rồi được sát khuẩn vị trí lấy máu bằng
dung dịch sát khuẩn, thường là cồn 700, sau đó là chích kim tiêm và lấy đủ lượng máu cần thiết, cuối cùng là tháo dây garo và dịt bông để cầm máu.
Mẫu máu sau đó được mang tới phòng xét nghiệm để phân tích.
Kết quả xét nghiệm như thế nào là bình thường?
Tài liệu tham khảo
1. Ferritin level blood test
2. Những thông tin cần biết về xét nghiệm ferritin huyết thanh - Viện y học ứng dụng Việt Nam
Ủng hộ Labnotes123 để nhóm có kinh phí hoạt động tốt hơn bằng cách đóng góp vào tài khoản:
Lê Văn Công
Vietinbank: 106006076994
Chi nhánh tỉnh Hải Dương
Kết quả xét nghiệm ferritin huyết thanh sẽ được so sánh với dải giá trị bình thường sau:
- Nam giới: 20-500 ng/ml
- Nữ giới: 20-200 ng/ml
Bác sỹ sẽ xem xét kết quả xét nghiệm cụ thể của bạn để đánh giá tình trạng ferritin của bạn là bình thường, cao hay thấp.
Nồng độ ferritin huyết thanh thấp trong máu khi nào?
Giảm nồng độ ferritin huyết thanh chỉ ra
bạn đang thiếu sắt, điều này xảy ra khi chế dộ ăn của bạn không cung
cấp đủ nhu cầu sắt hàng ngày. Một nguyên nhân khác nữa đó là tình trạng
thiếu máu, khi cơ thể sản xuất không đủ hồng cầu để sắt gắn vào.
Các nguyên nhân thường gặp khác gây giảm nồng độ ferritin, bao gồm:
- Mất nhiều máu trong kỳ kinh nguyệt
- Rối loạn hấp thu của ruột non
- Các trường hợp gây mất máu, chảy máu bên trong cơ thể
Nồng độ ferritin huyết thanh tăng lên trong máu khi nào?
Nồng độ ferritin tăng lên trong máu có
thể gặp trong một số bệnh, như bệnh nhiễm sắc tố sắt mô
(hemochromatosis) xảy ra khi cơ thể tích lũy quá nhiều sắt tại các mô
trong cơ thể.
Các nguyên nhân gây tăng ferritin trong máu khác, bao gồm:
- Viêm khớp dạng thấp
- Cường giáp
- Bệnh lý Still
- Tiểu đường tuýp 2
- Bệnh bạch cầu
- Bệnh u lympho Hodgkin
- Nhiễm độc sắt
- Những người thường xuyên phải truyền máu
- Các bệnh lý viêm gan, như viêm gan C mạn tính
- Hội chứng chân không yên (Restless Legs Syndrome)
Ferritin được xem là một protein phản
ứng cấp tính, nghĩa là khi cơ thể bị viêm nó sẽ tăng lên trong máu. Điều
này giải thích tại sao trong các bệnh lý về gan, các loại ung thư như u
lympho Hodgkin thì nồng độ ferritin lại tăng lên trong máu. Điều này
được giải thích là, tế bào gan là nơi dự trữ ferritin, các bệnh lý về
gan thường khiến gan bị tổn thương, ferritin bên trong tế bào gan thoát
ra ngoài, gây nên tăng ferritin trong máu. Dựa vào sự tăng nồng độ
ferritin trong máu, xét nghiệm sẽ giúp các bác sỹ chẩn đoán trong các
bệnh lý viêm và tình trạng khác của cơ thể.
Theo một nghiên cứu về gan và hệ tiêu
hóa đã công bố, các nguyên nhân thường gặp gây tăng ferritin huyết
thanh là: béo phì, tình trạng viêm, uống rượu hàng ngày. Một rối loạn di
truyền khác có tăng ferritin, đó là bệnh nhiễm sắc tố sắt mô
(hemochromatosis).
Nếu kết quả xét nghiệm ferritin của
bạn tăng cao hơn bình thường, bác sỹ có thể chỉ định thêm các xét
nghiệm khác để kiểm tra chi tiết hơn hàm lượng sắt có trong cơ thể bạn,
như:
- Xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh: đo lượng sắt có trong máu của cơ thể
- Xét nghiệm TIBC: đo lượng transferrin có trong máu của cơ thể
Tài liệu tham khảo
1. Ferritin level blood test
2. Những thông tin cần biết về xét nghiệm ferritin huyết thanh - Viện y học ứng dụng Việt Nam
Ủng hộ Labnotes123 để nhóm có kinh phí hoạt động tốt hơn bằng cách đóng góp vào tài khoản:
Lê Văn Công
Vietinbank: 106006076994
Chi nhánh tỉnh Hải Dương
